Hemen_32:hemen barrukoa_23.qxd.qxd

Vatikanoko II. Kontzilioaz
haratago
gaurko kulturatik bi arotara, bi eoitara.
are bizkorrago eta kementsuago jarrai -tzen du aurrera. 1. Mundu modernoarekin adiski-
detu
raino bakarrik iritsi zela. Eta erdibide- listaren artean, mundua tragikoki bana-tua zegoela, herrialde kolonizatuen zuen, eta erdizka bakarrik lortu; bitar-tean, ordea –Kontzilioko eta ondoren- go urteetan– kultura berri bat, “posmo- on baikorrak zebiltzan Mendebaldean.
* Deustuko Unibertsitateko irakaslea. Arroa Behea1 “Modernitatea” esatean, batez ere esan nahi da: giza eskubideak, gizaki bakoitzaren burujabetasuna,askatasuna, askapen unibertsalaren ametsa, arrazoimen kritikoa, zientzia eta teknologiarekiko fedeitsua, etorkizunarekiko baikortasuna. Gogoetak
suna (77. zenb.), kultu-askatasuna (78.
kin, liberalismoarekin eta zibilizaziomodernoarekin adiskidetu ahal duela boteretsua eta anakronikoa. ElizaVatikanoa zen, eta Vatikanoa gaztelu durarik gabe, eta Vatikanoan babestuzen. Eta ziurrago babesteko, botere dogma aitortuak zituen Vatikanoko I.
zientziak, errebindikazio sozialistak.
aita santu jainkotua, egia osoaren eta on bete bakarraren berme gorena lurrean.
argiztapenaren aurka, zubi zintzilika-rien aurka, penizilinaren aurka. azal- dua zen. Descartes, Kant-en Arrazoi - men Hutsaren Kritika, baita Larousse Dictinonnaire ere. liburu debekatu eta sakrilegoen Indizean sartuak ziren.
1864an, zerrenda (Syllabus) bat osatua kera ulergarri batean ulertu eta iragarri.
Gogoetak
(.) bere osotasunean helarazi nahi du doktrina katolikoa, ezer gutxitu ez okertu gabe. Doktrina hau, zailtasuneta borrokak gorabehera, gizadiaren ondare izatera iritsi da. Hau, ezbairik gabe, ez da izango guztien gogoko, baina borondate oneko gizaki guztiei eskaintzen zaie altxor handitzat. Al egin zuen, “hondamen-igarle” deituz.
txor baliotsu hau ez dugu gorde baka- Esan zuen: “Maiz iristen zaizkigu –hau rrik egin behar, antzinakoaz soilik geure eguneroko ministerio apostoli- arduratuko bagina bezala, baizik eta koan egiaztatzen dugun gauza da– geure garaiak eskatzen digun eginki- zunari pozik eta beldurrik gabe ekin tsak. Ezbai gabe erlijioaz kezkaturik nahi diogu, eta Elizak hogei mende dauden pertsonak dira, baina ez dituz- te gauzak alderdikeriarik gabe eta jarraitu. (.). Gauza bat baita fedea- zuhurtasunez epaitzen. Izan ere, per ren gordailua edo doktrina sakratua- tsona hauek, oraingo gizartearen ego- ren baitako egiak, eta beste gauza bat eran, zorigaitzak eta hondamendiak dira egia horiek iragartzeko gisa eta moldea, euren zentzua eta esanahia garaia, aurrekoekin alderatuz gero, askoz eta txarragoa dela esan eta esanari dira. Historiatik, bizitzaren irakas- le den historiatik, ezer ikastekorik ez bagenu bezala portatzen dira. Aurreko ongi zihoazela uste dute: kristau-dok- trina, morala, Elizari zor zaion askata- suna. Guk uste dugu, munduaren azke- naren aurrean bagina bezala beti txa- rrena iragartzen duten zorigaitzen pro- feta hauekin ez dagoela bat etortzerik. Aitzitik, oraingo gertaeren joanean, gizakiak gauzen ordena berri bateansartzen direla dirudienean, Jainkoaren probidentziaren asmo misteriotsuak Gogoetak
dio: “Oraingo gizon-emakumeen poz tuak izatea, hori bai izan zela harritze- eta itxaropenak, tristura eta larritasu- na, batez ere behartsuenenak eta nahi-gabetu guztienak, Kristoren ikasleen poz eta itxaropen, tristura eta larrita- sun ere badira” (Gaudium et Spes 1).
guztizko jarrera berria, nahiz eta hitzez to” (“eguneratzea”, “gaurkotzea”) zen zortea bere egiten du Elizak; munduaez da Elizarentzat, baizik eta Elizamunduarentzat. Eliza ez da ageri ama 2. Ikuspegi teologiko berrieta-
dogmatikoa izan nahi izan, “pastorala” Elizaren erakundeak eta mintzamolde-ak eguneratu eta egokitu baizik. Pre - kondenatua: “Vatikanoko Sinodo ho nek gizakiak erlijio-askatasunerako esku- bidea duela adierazten du. Aska tasun hau honetan datza: gizaki guztiek bor - txatik aske egon behar dutela; bai per - tsona banakoaren, bai giza taldearen eta baita edozein giza botereren bor -txatik ere; eta, horrela, hain zuzen ere, erlijio-arloan ezin dezake inork beste inor bere kontzientziaren aurka joka - tzera bortxatu, ezta inori bere kon eta bai buruz. Eta horrek, jakina, teolo- tzientziari dagokionez jokatzea erago - tzi ere, pribatuan nahiz jendaurrean, saiatzea bederen. Kontzilioa saiatu zen.
bakarrean nahiz beste batzuekin elkar- turik, bidezko mugen barruan” (Digni - Gogoetak
tatis humanae 2). Azken mendeetako tzuk: gotzainen “kolegialitatea” aita pareko kideen “collegium” edo elkarte bat osatzen dutela elkarrekin) (Lumen Gentium 22), laikoen promozioa Eliza - ren barnean (Apostolicam Actuo sita - tem), kontzientzia- eta erlijio-askatasu- naren onarpena (Dignitatis humanae),beste eliza kristauen aitorpena, Biblia - Erlijio ez-kristauei buruzko Adie razpena (Nostra Aetate) izan zen irens- ten zailenetakoa gertatu zen testua.
baina garai hartan deabruaren berarenobra iruditu zitzaien gotzain askori.
Honela dio sarreran: “Herri guztiek komunitate bakarra osatzen dute, jato- rri berbera dute, Jainkoak gizadi guz- tia lurbira osoan bizitzen jarri bai tzuen. Azken helburua ere bat bera du - te: Jainkoa. Honen probidentzia, onta- atera ziren Kontziliotik gutxiengo tradi- guztiengana zabaltzen dira, hautatuak Hiri Santuan, zeina Jainkoaren disti- rak argituko baitu eta zeinean herrian haren argitan ibiliko baitira” (Nostra posaren zain ere gelditu ziren batzuk.
Aetate, Sarrera). Halatsu gertatu zenbeste zenbait baieztapenekin: gaur bel- 3. Derrigorreko orekak eta kon-
traesanak
harritzekoa–, tesi berritzaile asko onar- Gogoetak
Gentiumean eta, aurre-eskeman propo- zuenik. Aitzitik, “elkarren aurkari eta herriaz hitz egiten du aurrena (II. kapi- zaharra berriro ezarri nahi dutenak.
Horixe da urteotan gertatzen ari dena.
ak-erlijiosoak-laikoak), laikoak “mun-duko zereginetara” mugatuz, botere rarkia “Kristoren ordezkari” da, ez“herriaren ordezkari”, batak bestea 1) Gotzainak eta aita santua: alde ko kideen elkarte (collegium) bat osa - 3) Eliza katolikoa eta beste elizak: “Jainkoaren herri” deitzen zaio Lumen 2 S. Madrigal, Karl Rahner y Joseph Ratzinger. Tras las huellas del Concilio, Sal Terrae, Santander2006, 60. or.
3 Aipatzekoa da Lumen Gentiumeko III. Kapituluaren hasieran Paulo VI.a aita santuak, Kontziliokogotzainekin adostu eta kontsultatu ere egin gabe, ezarrarazi zuen “Ohar argigarria”, non esaten baitagotzainen elkarte edo “collegium” delakoak duela botere guztia, baina “collegium” hitzak ez duela“berdinen elkartea” esan nahi eta botere osoa, azken batean, aita santuaren esku dagoela. Baieztapenhoriek elkarrekin uztartu ezinak dira, eta elkarren aurkako bi eliz eredu iradokitzen dituzte. LumenGentium 27an esaten da gotzainak ez direla aita santuaren ordezkari, Kristoren ordezkari baizik, baina“Ohar argigarriak” eta 1983ko Zuzenbide Kanonikoak aita santuaren ordezkari bihurtzen ditu azkenbatean.
Gogoetak
ez-kristauei buruz ere, Kontzi lioa erdi- batzuek, ostera –gehienek, egia esan–, Erromako Eliza Katolikoa bakarrikdela egiazko Eliza bakarra. Eztabaida 4. Kontzilioa gainditurik
handiak eragin zituen eta eragiten dituoraindik ere itxuraz munta gutxiko esamolde batek: subsistit in. Lumen Gen tium 8an esaten da Eliza katoliko- an “bizirik dagoela” (subsistit in) atera ziren Vatikanoko II. Kontzi liotik, tzen Eliza Katolikoa (bakarrik) “dela” Kristoren Eliza– ulertzen du gaurkohierarkia katolikoak (ik., esate batera- ral bat ari zen Europan eta Mendebal -dean ziztu bizian zabaltzen. 1968ko 4) Kristautasuna eta beste erlijioak: gauza beretsua gertatzen da hemen ere.
ari berri baterantz ari zela bira egiten. (eta horixe berresten du irmoki aipatuberria den Dominus Jesus adierazpe- nik egokiena. “Transmodernitatea” ere Gogoetak
tua” edo “modernitate erradikala”.
baizik eta “Elizaren negua” (K. Rah ner) seminarioak hutsik geratzen hasi ziren.
larizazioak ez du esan nahi erlijioa des- agertzen denik, baizik eta erakunde erli- mazio-multzoa eskaintzen zuen zuze-nean mundu osoan (eta zer esan handik neko pluralismoaren aroan sartzen arizen Europako eta Mende baldeko gizar- beltzago ageri zen. Ezbaiak gero etalarriago ziren. Kontzilioarekin konpon- berrikuntzaren kulturak –“posmoderni- tate” deitu edo bestela deitu– ziurtasun eta teoria handi guztien amaiera, era-kunde guztien itzeleko gainbehera, tra- 5. Bi diagnostiko eta bi erreme-
dio: Rahner eta Ratzinger
eta ziurgabetasuna zekartzan berekin.
Eta horrek, jakina, erakunde erlijioso Gogoetak
tzilioa bera eta Paulo VI.aren aitasantu - larizazioaren eragile, kristau-identitatea lausotu zutelako eta kristauen arteanziurgabetasuna erein zutelako. 1985ean, elkarrizketa gisa emandako Fedeari buruzko Txostena idazki sonatu eta era- elaborazioan lankide izan ziren biak.
bakigarrian6, J. Ratzinger-ek –garai har- eta “benetako Kontzilioa” berreskuratu behar zela, tradizioarekiko jarraipenean, tzilioaren espiritu berritzailea errebindi- zeren eta letra, azken batean, inguruabar keten emaitza baita. Ratzin ger-ek, ordea, 4 S. Madrigal, Karl Rahner y Joseph Ratzinger, o.c., 14. or.
5 J. Ratzinger, Mi vida. Recuerdos (1227-1977), Encuentro, Madril 1997, 132. or.
6 J. Ratzinger, Informe sobre la Fe, BAC, Madril 1985.
7 J. Ratzinger, “El lugar de la Iglesia y de la Teología en el momento actual”, in Teoría de los princi-pios teológicos. Materiales para una teología fundamental, Herder, Bartzelona 1985, 468. or.
Gogoetak
6. Paradigma berri baten premia
ra berri” bat izan zen, azken 100 urte-etako lau Pio aita santuen –Pio mazioaren masa hain da ugaria eta glo-balizatua, non dena lehen baino askoz ez amaiera”9, “hasieraren hasiera” bes- osoaren egiazko lekuko bakar gisamintzo da oraindik. Egia ez dio orain kunde ofizial guztietan. Ratzinger izanzen Joan Paulo II.aren teologoa eta ins- 8 Ik. Informe sobre la fe, o.c.; La sal sobre la tierra. Cristianismo e Iglesia católica ante el nuevo mile-nio. Una conversación con P. Seewald, Ed. Palabra, Madril 2005.
9 K. In P. Imhof – H.Biallowons (arg.), Karl Rahner. Im Gespräch. I: 1964-1977, Kösel Verlag,Munich 1982, 42-43 or.; ik. K. Rahner, “El Concilio, nuevo comienzo”, in Karl Rahner. La actualidadde su pensamiento, Herder, Bartzelona 2004, 67-88 or.
10 “El Concilio, nuevo comienzo”, l.c.
11 J. Ratzinger, Mi vida. Recuerdos (1227-1977), o.c., 126. or.
Gogoetak
gandik dirutza lotsagarriak jaso zituz-ten Elizarik atzerakoienaren erakustal- berri on kontsolatzaile eta berritzailea? pausu bi aurrera, bat eta erdi atzera.
Kontzilio osteko erreformei buruz eregauza bera esan daiteke. Ez zuten jarraitzen du eliz hierarkiak. Eta tamal- osoa, Jesusen bizitza eta irakaspenak,iraganeko eta gaurko hainbat gizonez- tasun eta gaitasunez gainezka baitaude.
ematen, eta are gutxiago emango du,Joan Paulo II.aren eta Benedikto Gogoetak
koa. Espirituaren arnasa eta sua, kontso- eta ez dira “duinago”), paradigma plu- ralista (erlijio bat ez da, berez, beste bat baino “egiazkoago”, ezta erlijioa kanoko II. Kontzilioa bera ere bai– pa - radigma zaharrean txertaturik daude:paradigma dualista (Jainkoa-mundua, bezala), paradigma antropozentrikoa(gizakia kreazioaren eta unibertsoaren zentro eta gailur balitz bezala), para- “mirariak” egiten dituena bezala irudi- paradigma jesuzentrikoa (Nazareteko katzen duen irudia gainditu behar da.
Jesus Jainkoaren agerpen oso bakarraeta salbatzaile oso bakarra balitz beza- “jainkotasuna” gizatasunaren (ontasu-naren) errealizazio gisa ulertu. zerbait onik esan eta ekarri badio, para- nahitaez: paradigma holistikoa (ez dualista: guztia guztiarekin elkarturik,atomoen partikuletatik galaxietara), paradigma dinamikoa (ez estatikoa: ra jarraitzen du, eta ez dakigu norantz),paradigma ekologikoa (ez antropozen- gisa, historikoak, erlatiboak eta aldako- Gogoetak
la Eliza katolikoa. Jerusalemgo III.
tau-mugimendua erlijio eta kulturagrekora egokitzen saiatu zen da bizikidetzako arlo publiko guztietan.
bakarrik hartzen badute parte etabegiraturik gaurko gotzainak nolako- dira arlo guztietan eta beraien ondorionagusia, aniztasuna, eta beronen fun - izateko modu bat bakarra dago: luza -tzea, haratago joatea. Eta gaur gaurkoz eta kulturalki marjinala izango dela.
tzat hartu zuen lema, nahiz eta horreknahigabe handiak ekarri zizkion: “Nik

Source: http://www.invire.net/nuevasfotos/Hemen_32.pdf